Làn sóng giảm lãi suất toàn cầu chìm trong sương mù thuế quan của Trump

Làn sóng giảm lãi suất toàn cầu chìm trong sương mù thuế quan của Trump

Trong bối cảnh đầy biến động của nền kinh tế toàn cầu, Tổng thống Mỹ Donald Trump không chỉ làm đảo lộn trật tự thương mại quốc tế mà còn khiến hoạt động ngân hàng trung ương rơi vào tình trạng hỗn loạn.

Các NHTW trên toàn cầu đang bị đẩy ra khỏi quỹ đạo bởi những khúc quanh và rẽ ngoặt của chính sách Nhà Trắng, với các thị trường đang cắt giảm kỳ vọng về việc giảm lãi suất trên toàn cầu.

Thierry Wizman, Chiến lược gia tại Macquarie cho biết: "Các ngân hàng trung ương không còn là người đứng đầu hay người giữ nhịp của chính sách vĩ mô nữa. Họ giờ đây là những người đi theo, nhường lại sự năng động của mình cho các sự kiện tại cơ quan lập pháp liên bang, dinh thự hành pháp và các phòng ngoại giao”.

Trong cuộc họp báo ngày 19/03, Chủ tịch Fed Jerome Powell đã nhấn mạnh yếu tố bất định khi quyết định giữ nguyên lãi suất, chỉ hai tuần trước thời điểm Trump dự kiến sẽ tung ra hàng loạt thuế quan đối ứng. Ngay sau đó, Ngân hàng Trung ương Anh (BOE) cũng từ bỏ khuynh hướng giảm lãi suất trong ngày 20/03, trong khi Ngân hàng Trung ương Thụy Điển (Riksbank) tuyên bố kết thúc chu kỳ nới lỏng tiền tệ - tất cả đều viện dẫn đến tình hình quốc tế đang ngày càng phức tạp.

"Thật khó có thể nói lãi suất sẽ di chuyển theo hướng nào", Klaas Knot, thành viên Hội đồng Quản trị Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB), nói. Ông dẫn chứng về khó khăn trong việc dự đoán liệu lạm phát khu vực đồng Euro (Eurozone) sẽ tăng hay giảm do thuế quan và các biện pháp trả đũa, cùng với việc tăng cường chi tiêu cho cơ sở hạ tầng và quốc phòng trên khắp khu vực.

Trong bối cảnh hiện tại, lựa chọn an toàn nhất cho các ngân hàng trung ương dường như là "đóng băng" mọi động thái. Tương lai càng mờ mịt, lựa chọn chờ đợi và quan sát càng được xem là khôn ngoan.

"Sự bất ổn ngày càng tăng về chính sách thương mại đã trở thành mối lo ngại hàng đầu đối với các ngân hàng trung ương, bởi nó có thể làm suy yếu đáng kể hoạt động kinh tế", Maxime Darmet, nhà kinh tế cấp cao tại Allianz Trade phân tích. "Sự kết hợp nguy hiểm giữa chính sách thương mại bất định và lạm phát cao đang đặt các ngân hàng trung ương vào vị thế rất khó khăn”.

Sự thay đổi bất ngờ trong lập trường của BOE vào ngày 20/03 - dù điều kiện kinh tế hầu như không thay đổi - là minh chứng rõ nét cho phương pháp tiếp cận mới này. Lãi suất được giữ nguyên ở mức 4.5% như dự đoán, nhưng chỉ có một thành viên bỏ phiếu ủng hộ việc giảm lãi suất, thay vì 2 hoặc 3 người như kỳ vọng trước đó.

Mặc dù các yếu tố nội địa như tăng trưởng tiền lương khó kiểm soát tại Anh vẫn là mối quan ngại, BOE đã chọn cách nhấn mạnh vào các rủi ro từ môi trường quốc tế. Đáng chú ý, từ "bất định" hoặc các biến thể của nó được nhắc đến trong biên bản cuộc họp tới 15 lần - nhiều hơn gấp đôi so với cuộc họp trước đó cách đây 6 tuần.

Tâm lý này cũng đang lan rộng trên toàn cầu. Riksbank quyết định giữ nguyên lãi suất và báo hiệu kết thúc chu kỳ nới lỏng, qua đó hỗ trợ đà tăng của đồng Krona trong năm nay. Ngoài yếu tố lạm phát thực phẩm dai dẳng, ngân hàng trung ương này cũng ghi nhận "sự bất định ở nước ngoài đang ở mức bất thường cao”.

Kyle Chapman, Chuyên gia phân tích thị trường ngoại hối tại Ballinger Group, nhận xét: "Riksbank thực sự nổi bật giữa hàng loạt ngân hàng trung ương đang bị tê liệt bởi sự bất định hiện nay”.

Đi ngược xu hướng chung, Ngân hàng Trung ương Thụy Sĩ đã quyết định cắt giảm lãi suất trong ngày 20/03. Mục tiêu là giảm bớt áp lực tăng giá đối với đồng tiền của họ, vốn được xem là nơi trú ẩn an toàn trong thời kỳ biến động. Tuy nhiên, họ cũng báo hiệu rằng khả năng tiếp tục cắt giảm là không cao.

Áp lực từ thuế quan cũng đè nặng lên các ngân hàng trung ương tại Nhật Bản, Indonesia và Đài Loan, tất cả đều giữ nguyên lãi suất trong tuần này. "Thật khó để đánh giá chúng ta đã tiến gần đến mục tiêu như thế nào khi những bất định về chính sách thương mại của Mỹ và các nước khác đang ở mức cao", Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) Kazuo Ueda chia sẻ với báo giới sau quyết định. Các ngân hàng Trung Quốc cũng giữ nguyên lãi suất trong 5 tháng liên tiếp.

Mặc dù ECB đã cắt giảm lãi suất vào đầu tháng này, các nhà giao dịch đã giảm đặt cược vào khả năng tiếp tục giảm lãi suất và hiện gần như bị chia rẽ đều giữa kỳ vọng cắt giảm và giữ nguyên tại cuộc họp ngày 16-17/04. Ngày 20/03, Chủ tịch ECB Christine Lagarde nhấn mạnh cách tiếp cận "từng cuộc họp một" (tức dựa trên dữ liệu tại thời điểm ra quyết định chứ không cam kết lộ trình từ trước) vẫn là lựa chọn an toàn nhất trong bối cảnh các chính sách của Nhà Trắng có "tác động sâu rộng". Bà Lagarde mô tả sự bất định là "to lớn" và còn tiết lộ rằng một số đồng nghiệp của bà thậm chí đã gọi đó là "hiện tượng chưa từng có”.

Trump đã lần lượt áp thuế quan lên Mexico, Canada, Trung Quốc và Liên minh Châu Âu (EU), điều này đã khiến các nước này đáp trả bằng các biện pháp tương tự. Tuy nhiên, mối đe dọa lớn hơn đang chờ đợi - một chương trình thuế quan đáp trả toàn cầu nhằm tái cân bằng hệ thống thương mại quốc tế. Trump dọa sẽ đưa ra quyết định về thuế đối ứng vào ngày 02/04.

Việc sắp xếp lại các hiệp ước phòng thủ quốc tế, đặc biệt là liên minh NATO, đã tạo thêm một lớp bất ổn mới. Các quốc gia châu Âu, với Đức đi đầu, đang chuẩn bị vay mượn hàng trăm tỷ Euro để tái vũ trang, điều này sẽ tác động mạnh đến các thị trường tài chính phải chịu trách nhiệm tài trợ cho những chương trình này.

Sau khi quyết định giữ nguyên lãi suất trong ngày 19/03, Chủ tịch Fed Powell nhấn mạnh sự cần thiết phải chờ đợi thêm thông tin rõ ràng về các chính sách của chính quyền Trump - bao gồm cả thuế quan - trước khi tiến hành bất kỳ điều chỉnh nào. Các dự báo mới nhất cho thấy đại đa số quan chức Fed đều nhìn nhận mức độ bất định cao hơn xung quanh các dự báo về tăng trưởng, lạm phát và thất nghiệp.

Sự xáo trộn chính trị đang làm mờ triển vọng kinh tế toàn cầu. Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đã hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu cho năm nay và năm tới do các rào cản thương mại gia tăng bởi thuế quan và sự bất định về việc thực thi chúng. Trong khi tăng trưởng yếu thường gợi ý việc cắt giảm lãi suất nhanh hơn, thì việc áp thuế quan lại có thể làm tăng lạm phát - điều có thể dẫn đến phản ứng ngược lại là tăng lãi suất.

Đối mặt với tình trạng hỗn loạn mà chính mình tạo ra, Trump có giải pháp riêng cho sự không chắc chắn của ngân hàng trung ương.

"Fed sẽ tốt hơn rất nhiều nếu cắt giảm lãi suất khi thuế quan của Mỹ bắt đầu chuyển đổi nền kinh tế", Trump viết trong một bài đăng trên Truth Social vào trong ngày 19/03. "Hãy làm điều đúng đắn”.

Vũ Hạo (Theo Bloomberg)

FiLi - 11:22:01 22/03/2025