Năm tệ hại của Tim Cook: Khi Apple bị bao vây từ mọi phía

Năm tệ hại của Tim Cook: Khi Apple bị bao vây từ mọi phía

Đối với Tim Cook, những đòn giáng đang ập đến không ngừng trong năm 2025 - một năm có thể được gọi là thử thách khắc nghiệt nhất trong sự nghiệp lãnh đạo Apple của ông.

Vào ngày 23/05, Tổng thống Donald Trump đã nhắm mục tiêu Apple với yêu cầu mới: Công ty phải sản xuất iPhone tại Mỹ, nếu không sẽ phải đối mặt với thuế quan ít nhất 25%.

Đây chỉ là một trong những mối đe dọa mà Tim Cook phải đối mặt trong năm có vẻ như cực kỳ tệ hại đối với Apple. Ngoài áp lực từ ông Trump, vị CEO "táo khuyết" còn phải đương đầu với hai thẩm phán Mỹ, các cơ quan quản lý châu Âu và toàn thế giới, các nhà lập pháp bang và liên bang, thậm chí cả một trong những người tạo ra iPhone. Chưa kể đến dàn đối thủ đang vượt xa Apple trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI).

Mỗi thách thức này đều đe dọa đến biên lợi nhuận béo bở của Apple - thương hiệu đặc trưng từ lâu của công ty và lý do khiến các nhà đầu tư đẩy định giá Apple lên trên 3,000 tỷ USD trước bất kỳ công ty nào khác. Các cổ đông vẫn là nhóm quan trọng nhất đối với Tim Cook, và việc cổ phiếu giảm 25% từ đỉnh cho thấy sự lo ngại của họ về khả năng điều hướng qua những thử thách năm 2025 của ông.

Điều có thể nói về Apple là công ty luôn kiên nhẫn, và phẩm chất này thường mang lại thành quả trong quá khứ. Tuy nhiên, lần này tình hình có vẻ phức tạp hơn nhiều.

Khi kiến trúc sư iPhone quay lưng với Apple

Trong khi đang vật lộn với những áp lực từ bên ngoài, Tim Cook còn phải đối mặt với một cú sốc từ chính bên trong ngành công nghệ. Tuần trước, Jony Ive - một kiến trúc sư chính của iPhone - đã gia nhập OpenAI để phát triển thiết bị thế hệ tiếp theo nhằm giúp người tiêu dùng "cai nghiện" màn hình.

Jony Ive, một kiến trúc sư của iPhone, cùng với Tim Cook vào năm 2018. Ảnh: Justin Sullivan/Getty Images

Sau khi thông báo thỏa thuận bán startup io cho OpenAI với giá 6.5 tỷ USD, tờ The Wall Street Journal đưa tin rằng mục tiêu chính là cung cấp thiết bị chạy AI để chuyển đổi mô hình máy tính hiện tại - nơi con người phải "nhìn chằm chằm vào những hình chữ nhật đen cả ngày". OpenAI sau đó cho biết họ đang nhắm mục tiêu sản xuất 100 triệu thiết bị "đồng hành" AI.

Thật khó để đánh giá tiềm năng của một thiết bị máy tính hoàn toàn mới từ công ty chưa từng sản xuất thiết bị nào. Tuy nhiên, việc dự án này đến từ người đã dẫn dắt thiết kế iPhone và các sản phẩm "hit" khác của Apple khiến nó khó có thể bị ngó lơ. Chính Apple cũng nhận ra mối đe dọa đang đến gần khi Eddy Cue - một giám đốc Apple - thừa nhận: "Bạn có thể không cần iPhone sau 10 năm nữa, dù nghe có vẻ điên rồ", ông nói khi làm chứng trong vụ kiện tháng này.

Thách thức tiếp theo mà Tim Cook phải đối mặt nằm ở chính lĩnh vực được coi là tương lai của công nghệ. Apple không được kỳ vọng sẽ công bố bất kỳ đột phá AI nào tại hội nghị nhà phát triển hàng năm trong vài tuần tới. Trong cuộc họp trình bày về báo cáo tài chính gần đây, ông Cook cũng thừa nhận rằng phiên bản Siri cá nhân hóa hơn vẫn chưa sẵn sàng vì chưa đáp ứng "tiêu chuẩn chất lượng cao" của Apple.

Công ty có thể không cần phải đi đầu trong AI. Apple không phải là công ty đầu tiên tạo ra máy nghe nhạc, điện thoại thông minh hay máy tính bảng. Họ đã chờ đợi, rồi sau đó chinh phục từng thị trường bằng sản phẩm tốt nhất. Câu hỏi đặt ra là liệu chiến lược từng thành công với thiết bị có hiệu quả với AI hay không.

Song song với thách thức công nghệ, Tim Cook còn phải đối phó với làn sóng kiện tụng và quy định mới. Apple thu được hàng tỷ USD từ mảng kinh doanh dịch vụ với biên lợi nhuận gộp trên 70%, so với dưới 40% từ phần cứng. Tuy nhiên, nguồn thu béo bở này đang bị đe dọa từ nhiều phía.

Một thẩm phán gần đây đã viết trong phán quyết rằng Apple đã bỏ qua lệnh cấm của bà để cho phép các nhà phát triển ứng dụng tránh bị áp phí cao trên App Store. Bà nhận xét rằng: "Ông Cook đã chọn sai" khi nghe lời khuyên bỏ qua lệnh cấm này. Các cơ quan quản lý Liên minh châu Âu (EU) muốn Apple thực hiện những thay đổi tương tự, và các cơ quan quản lý toàn thế giới có thể sẽ làm theo.

Các nhà lập pháp bang và liên bang đang đe dọa App Store bằng quy định yêu cầu Apple xác minh độ tuổi người dùng. Mặc dù tác động tài chính của biện pháp này chưa rõ ràng, nó có thể làm giảm chi tiêu của thanh thiếu niên hoặc thậm chí trao quyền cho phụ huynh hạn chế việc sử dụng điện thoại thông minh của con em họ.

Trong khi đó, thẩm phán giám sát vụ kiện chống độc quyền Google có thể yêu cầu gã khổng lồ tìm kiếm ngừng trả Apple khoảng 20 tỷ USD hàng năm để trở thành công cụ tìm kiếm mặc định trên Safari - khoản doanh thu về cơ bản là lợi nhuận thuần cho Apple.

Một cửa hàng Apple tại Jakarta, Indonesia. Ảnh: Bay Ismoyo/AFP/Getty Images

Thách thức lớn nhất: Chuỗi cung ứng Trung Quốc

Tất nhiên, tất cả những vấn đề này đều nhạt nhòa so với mối đe dọa lớn nhất đối với "kiệt tác" của Tim Cook: Chuỗi cung ứng Apple tại Trung Quốc.

Bất chấp yêu cầu của ông Trump, Apple không có nhiều lựa chọn để chuyển sản xuất iPhone khỏi Trung Quốc - nơi vẫn là trung tâm sản xuất chính. Mặc dù Apple đang chuyển việc lắp ráp cuối cùng nhiều iPhone hơn sang Ấn Độ, nhưng phần lớn linh kiện bên trong thiết bị vẫn đến từ bên kia dãy Himalaya.

Chiến lược này mang lại cho Apple sự linh hoạt để tận dụng sự khác biệt về thuế quan giữa các thiết bị hướng về Mỹ được lắp ráp ở hai quốc gia khác nhau.

Ông Trump muốn có iPhone "Made in America", nhưng một thiết bị như vậy có thể có giá hơn 3,000 USD, nên khả năng ông đạt được điều này rất thấp.

Tim Cook có thể cố gắng xoa dịu Trump bằng cách chuyển sản xuất những sản phẩm khác sang Mỹ. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent có thể đã tạo ra "lối thoát" cho ông Cook về vấn đề iPhone khi ông nói rằng chính quyền muốn Apple sản xuất nhiều chip hơn tại Mỹ trong ngày 23/05.

Apple đã thông báo kế hoạch hỗ trợ sản xuất máy chủ AI tại Texas, nhưng ông Trump rõ ràng mong đợi nhiều hơn thế. Với các cuộc gọi thường xuyên đến Nhà Trắng và cuộc gặp trong tuần qua, có vẻ như ông Cook đang thương lượng "món quà hòa giải" tiếp theo của mình.

Liệu vị CEO kỳ cựu này có thể vượt qua được cơn bão hoàn hảo năm 2025 hay không, chỉ có thời gian mới trả lời được.

Vũ Hạo (Theo WSJ)

FILI - 13:00:00 24/05/2025