Doanh nghiệp giống cây trồng đề xuất "cơ chế riêng" về đất đai, tín dụng và chuyển đổi số

Doanh nghiệp giống cây trồng đề xuất "cơ chế riêng" về đất đai, tín dụng và chuyển đổi số

Chủ tịch ThaiBinh Seed cho rằng doanh nghiệp khoa học công nghệ trong nông nghiệp cần một khung pháp lý riêng để tiếp cận đất đai, tín dụng và quỹ đổi mới sáng tạo. Bộ trưởng Nông nghiệp cam kết sẽ trực tiếp làm việc để tháo gỡ những điểm nghẽn này.

Chủ tịch HĐQT ThaiBinh Seed Trần Mạnh Báo phát biểu tại toạ đàm - Ảnh: VGP

Tại Tọa đàm giữa Thủ tướng Chính phủ với cộng đồng doanh nghiệp cuối tuần qua, ông Trần Mạnh Báo, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại giống cây trồng Việt Nam kiêm Chủ tịch HĐQT ThaiBinh Seed, nêu rõ: "Để Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị thực sự trở thành động lực cho nền kinh tế, tôi xin chia sẻ một số khó khăn các doanh nghiệp đang gặp phải".

Theo ông Báo, trước hết là chính sách đất đai đối với nghiên cứu và phát triển giống cây trồng còn nhiều vướng mắc. "Đất đai là nền tảng sản xuất nông nghiệp, điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp nghiên cứu, thử nghiệm, chọn tạo giống. Nhưng hiện nay việc tiếp cận đất đai rất khó khăn, thủ tục kéo dài, chưa có khung pháp lý riêng cho doanh nghiệp khoa học công nghệ sử dụng đất cho nghiên cứu và khảo nghiệm", ông nói.

Tiếp theo là cơ chế thuế và tín dụng còn bất cập. Mặc dù có chủ trương về ưu đãi vốn cho đổi mới sáng tạo, nhưng trên thực tế doanh nghiệp vẫn gặp nhiều rào cản. Các quỹ khoa học công nghệ còn hạn chế, chưa có cơ chế mở để doanh nghiệp tiếp cận hiệu quả.

Bên cạnh đó, ông Báo cho rằng có sự chồng chéo giữa Luật Khoa học công nghệ và Luật Trồng trọt. Doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng gặp khó trong quá trình chuyển đổi số, khi chưa có chính sách hỗ trợ cụ thể.

Từ những bất cập trên, ông kiến nghị Nhà nước sớm ban hành cơ chế riêng cho doanh nghiệp khoa học công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp, bao gồm các chính sách về đất đai, tín dụng, thuế và đào tạo. Đồng thời, cần sửa Luật Trồng trọt để thống nhất với các luật liên quan, tạo quỹ hỗ trợ đổi mới sáng tạo ưu tiên cho khối tư nhân có năng lực nghiên cứu, ứng dụng. Ông cũng đề xuất xây dựng cơ chế hợp tác - chuyển giao giữa khu vực công và tư.

Phản hồi với các ý kiến này, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đỗ Đức Duy cho biết đã ghi nhận đầy đủ và "cá nhân tôi cũng đã có lịch hẹn trực tiếp làm việc tại ThaiBinh Seed trong thời gian tới để lắng nghe cụ thể các vướng mắc, không chỉ trong lĩnh vực nông nghiệp - môi trường mà còn ở các lĩnh vực liên quan".

"HTX đang bơi giữa dòng lớn, chưa ra biển lớn vì thiếu bóng dáng trong chính sách"

Cũng tại tọa đàm, bà Cao Xuân Thu Vân, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, nhấn mạnh: "Phát triển kinh tế tư nhân cũng chính là phát triển kinh tế tập thể HTX - một mối quan hệ cộng sinh". Theo bà, nền kinh tế hiện đại không thể chỉ phát triển bằng cách chia tách mà cần dựa trên kết cấu dọc - ngang giữa doanh nghiệp tư nhân và HTX để mở ra không gian tăng trưởng mới.

Doanh nghiệp tư nhân có thể coi HTX là đối tác cung ứng nguyên liệu ổn định, chất lượng cao, có thể truy xuất nguồn gốc. Ngược lại, HTX có thể xem doanh nghiệp là bệ đỡ về công nghệ, quản trị, thị trường, tài chính để nâng cao năng lực cạnh tranh.

Chủ tịch Liên minh HTX Cao Xuân Thu Vân - Ảnh: VGP

"HTX là bệ đỡ vững chắc cho kinh tế tư nhân ở khu vực nông thôn", bà Vân khẳng định. HTX giúp tổ chức sản xuất, hỗ trợ hộ kinh doanh và doanh nghiệp nhỏ tiếp cận đầu vào, đầu ra, tín dụng và kỹ thuật với chi phí hợp lý. Doanh nghiệp tư nhân có thể đặt hàng cho HTX sản xuất theo tiêu chuẩn xuất khẩu hoặc phục vụ phân khúc tiêu dùng cao cấp. Nhiều HTX kiểu mới cũng do doanh nghiệp tư nhân dẫn dắt, giúp HTX hoạt động như một doanh nghiệp thực thụ.

Một số địa phương đã xây dựng được hệ sinh thái ba trụ cột: HTX - doanh nghiệp tư nhân - chính quyền địa phương. Mỗi bên đảm nhận một khâu trong chuỗi giá trị: Sản xuất, chế biến và chính sách. Mô hình này giúp hạn chế đứt gãy chuỗi cung ứng.

Bà Vân cho rằng kinh tế tư nhân cũng đang thúc đẩy HTX tiến vào kinh tế số. Các sàn thương mại điện tử do tư nhân vận hành đang hỗ trợ HTX đưa sản phẩm lên sàn, truy xuất nguồn gốc, livestream và marketing. Tuy nhiên, "HTX đang bơi giữa dòng chảy rất lớn, chưa ra được biển lớn vì thiếu nguồn lực để chuyển đổi số", bà nói.

Bà Vân kiến nghị cần có cơ chế ưu tiên cho sự liên kết giữa doanh nghiệp tư nhân và HTX trong tiếp cận vốn tín dụng và xây dựng chuỗi sản xuất hàng hoá chủ lực. Đồng thời, đề xuất xây dựng cơ chế tín dụng đặc thù cho HTX có đối tác chiến lược là doanh nghiệp tư nhân, nhằm hỗ trợ số hóa và chuyển đổi xanh thông qua các mô hình liên kết đầu tư tập trung, tránh manh mún, dàn trải.

Liên minh HTX cũng kiến nghị thí điểm mô hình HTX cụm ngành, chẳng hạn như thành lập Liên đoàn HTX lúa gạo Đồng bằng sông Cửu Long và các dạng HTX khác. "Luật cho phép HTX thành lập công ty, nhưng công ty lại không được thành lập HTX. Nếu phát huy được 33,000 HTX thì có thể có 33,000 doanh nghiệp tư nhân. Với 8 triệu thành viên HTX, đây là nguồn lực rất lớn để hình thành 8 triệu doanh nghiệp tư nhân", bà Vân nhận định.

Bên cạnh đó, bà đề xuất cần xem HTX như một doanh nghiệp trong chính sách thuế. Tuy nhiên, "hiện các chương trình hỗ trợ về tiếp cận pháp luật, nghiên cứu khoa học, công nghệ đều không có đối tượng là HTX", bà nói.

Tùng Phong

FILI - 05:43:00 02/06/2025